Валійскі мова: гісторыя і характарыстыка

Валійскі мова - адна з кельцкіх пісьменнасцяў бриттской групы. Ён у асноўным распаўсюджаны ў заходняй адміністрацыйнай часткі Вялікабрытаніі, гэта значыць у Уэльсе, дзе гэтую гаворка выкарыстоўвае каля 659 тысяч чалавек.

Гісторыя ўзнікнення і развіцця

Вядома, што гэты мова пачала фарміравацца з VI стагоддзя, а асновай яму стаў брытанскі. Яго назва паходзіць ад слова Walha, што азначае «чужая гаворка». Першая школа з выкладаннем валійскага была заснавана ў горадзе Аберистуит ў 1939 годзе. У наш час адкрыта больш за 500 устаноў, дзе навучанне праводзіцца цалкам на кимрском (так яго называюць самі носьбіты).

Самымі раннімі літаратурнымі прыкладамі, у напісанні якіх выкарыстоўваўся валійская мова, можна смела называць верша Таліесіна і майму «Гододин» аўтара Анейрина, які апісаў бітву 600-га года паміж нортумбрийцами і кельтамі. Дакладная дата складання і запісы гэтых твораў нікому не вядомая. Да моманту іх з'яўлення ўсе літаратурныя працы, знойдзеныя на тэрыторыі краіны, былі напісаны на латыні.

варыянты ўжывання

Кажучы аб сучасным кимрском мове ў шырокім сэнсе, неабходна сказаць, што падзелены ён на дзве асноўныя часткі: гутарковую і літаратурную. Першы варыянт ўжываецца ў паўсядзённым неафіцыйнай прамовы, якая імкліва развіваецца і ўдасканальваецца пад нормы сённяшняга свету. Найбольшыя змены адбываюцца ў лексіцы: знікненне слоў, якія абазначаюць прадметы, якія больш не ўжываюцца, і, наадварот, прыход новых, актуальных выразаў.

Валійская літаратурная мова выкарыстоўваецца як у фармальных сітуацыях, так і ў афіцыйных дакументах. Ён застаецца блізкім да перакладу Бібліі 1588 гады.

актуальнасць

Валійскі мова цяжка назваць мёртвым, паколькі ў наш час існуе некаторая колькасць тэлеканалаў і радыёстанцый, якія вяшчаюць па-Валійская цалкам або пераважна. Акрамя таго, у краіне выходзяць штотыднёвыя і штомесячныя друкаваныя выданні, а таксама публікуецца каля 500 кніг у год. Дзеці ва ўзросце ад 5 да 16 гадоў вывучаюць валійская ангельскую мову ў школах у якасці асноўнага на працягу ўсяго навучання.

У 2001 годзе пасля перапісу насельніцтва, якая паказала зніжэнне долі жыхароў, якія здольныя размаўляць па-Валійская, быў адменены моўны савет. Замест яго была ўведзена пасада камісара па Валійскім мове. Яго асноўнай задачай з'яўляецца спрыянне частаму выкарыстанні валійскага. Дзейнасць камісара абапіраецца на два прынцыпу:

• дзяржаўная мова Уэльса павінен мець ўмовы функцыянавання на ўзроўні з ангельскай;
• наяўнасць медыярэсурсаў на валійскай, якія насельніцтва будзе пры жаданні выкарыстоўваць.

Першым гэтую пасаду заняў М. Х'юз, які раней быў намеснікам дырэктара моўнай рады. Праз год Нацыянальная асамблея прыняла закон, згодна з якім, установа абавязана весці дзейнасць не толькі на ангельскай, але і на валійскай.

колькасць носьбітаў

У пачатку XX стагоддзя палова насельніцтва выкарыстала валійская мова ў паўсядзённых зносінах, а ўжо да канца стагоддзя колькасць носьбітаў скарацілася да 20%. Перапіс насельніцтва ў 2001 годзе паказала наступную статыстыку: 582 368 чалавек ўмеюць па-Валійская толькі мець зносіны, а 659 301 чал. могуць чытаць на Валійскага і ўжываць яго ў гутарковай і пісьмовай мовы. Прыблізна 130 тысяч носьбітаў пражываюць у Англіі, палова з якіх жыве ў Вялікім Лондане. Статыстыка 2004 года паказала, што колькасць насельніцтва, які гаворыць на дзяржаўнай мове, павялічылася на 35 тыс. Чалавек.

Дыялекты і акцэнт

Нягледзячы на тое што Англія, Уэльс, Ірландыя і Шатландыя з'яўляюцца часткамі адной дзяржавы, іх афіцыйныя мовы некалькі адрозніваюцца адзін ад аднаго. Вернемся да варыянтам ужывання валійскай мовы. Літаратурная мова не мае такога мноства розных дыялектаў, як гутарковы. Гэта тлумачыцца тым, што паўсядзённая гаворка выкарыстоўваецца значна часцей, чым фармальная, адпаведна, развівацца будзе тая частка, якая больш ўжываецца. Такім чынам, у літаратурнай мове істотных зьменаў не назіраецца.

Гутарковыя дыялекты дзеляцца на паўднёвыя і паўночныя. Адрозненні паміж імі вызначаюцца граматыкай, слоўнікавым запасам і вымаўленнем. Возьмем, да прыкладу, патагонского валійская дыялект, які сфармаваўся ў 1865 годзе, пасля таго як валійская народ перасяліўся ў Аргенціну. Гэта прыслоўе запазычылі шмат іспанскіх тэрмінаў, якія абазначаюць мясцовыя асаблівасці.

агульная характарыстыка

Кимрский мова - гэта саманазва звыклага для нас словы «валійская», які паходзіць ад тэрміна Cymru (Уэльс), чытаецца як "кемры». Ён адносіцца да індаеўрапейскай сям'і, сістэма лісты алфавіту - лацінка. Людзей, якія гавораць па-Валійская, можна сустрэць у некаторых рэгіёнах такіх краін, як Аргенціна (калонія Патагоніі), ЗША, Канада, Шатландыя, Новая Зеландыя, Аўстралія і Англія. Уэльс ж з'яўляецца тэрыторыяй, дзе гэтая мова носіць афіцыйны статус.

Асновай лісты стаў лацінскі алфавіт, колькасць літар у якім складае 28. Літара J ў асноўным выкарыстоўваецца ў ангельскіх запазычаннях: garej, jam і т. Д. Гукі кимрского мовы з'яўляюцца нетыповымі для еўрапейскіх моў, да прыкладу глухія санантаў. Што тычыцца націскаў, то ў шматскладовых словах яны падаюць на перадапошні склад.

Дзейнік - выказнік - дапаўненне - такім з'яўляецца абавязковы парадак часцін мовы ў сказе. Формы дзеясловаў і превербальные часціцы выкарыстоўваюцца замест займеннікаў у даданых сказах.

Валійская англійская мова мае двадцатиричную сістэму рахункі, гэта значыць лік 40 даслоўна з Валійскага на рускую будзе перакладзена як «два разы па дваццаць», а, да прыкладу, 39 ператвараецца ў «дзевятнаццаць плюс дваццаць». Такі метад выкарыстоўваецца пераважна для абазначэння ўзросту і дат, у іншых выпадках ужываецца звыклая дзесяцярычнае сістэма.