Лічбы японскія: асаблівасці ўжывання

Японія чымсьці нагадвае чалавека-адзіночку, які лічыць, што свет яшчэ не гатовы яго прыняць. Доўгі час краіна хавалася ад астатняга свету і толькі спачатку ХХ стагоддзя пачатку наладжваць сяброўскія адносіны з іншымі дзяржавамі. З гэтага моманту значна ўзрастае цікавасць да ўсяго японскаму. Кухня, традыцыі, святы, менталітэт, адзенне - усё гэта цікавіць грамадскасць. Многія еўрапейцы спрабуюць зразумець асновы японскай мовы. Першае, з чым узнікаюць праблемы, гэта лічэбнікі, а менавіта лічбы японскія.

Асаблівасці японскіх лічбаў

Японскія лічбы - гэта асаблівая злучэнне лікаў, якое складаецца з кітайскай і японскай падліковых сістэм. З-за таго што кітайская сістэма дублюецца, японскія лічбы-іерогліфы маюць падвойнае чытанне: ЁН (онное) і Кун (кунное).

Звычайна ў Японіі карыстаюцца арабскімі лічбамі, але можна сустрэць і іерогліфы. Асабліва часта яны трапляюцца ў меню рэстаранаў пры рёканах (традыцыйныя японскія гасцініцы). Акрамя таго, да іерогліфаў звяртаюцца, калі трэба напісаць тэкст «вертыкальна». Для гарызантальнага напісання выкарыстоўваюць арабскія колькасці.

У жыхароў Краіны ўзыходзячага сонца ёсць дзве падліковыя сістэмы: ўласная (рахунак вядзецца толькі да 10-ці) і запазычаная (кітайская). Правілы ўжывання досыць простыя: кітайскі кошт заўсёды ўжываецца з суфіксамі, лічбы японскія могуць існаваць самастойна.

Ад 1 да 10

Каб бліжэй пазнаёміцца з японскімі лікамі, неабходна ведаць, як яны пішуцца і чытаюцца. У табліцы ніжэй прадстаўлены японскія лічбы ад 1 да 10 з рознымі варыянтамі вымаўлення:

Як відаць з прадстаўленага матэрыялу, колькасці ў Японіі маюць падвойнае назву. Больш за тое, у розных рэгіёнах вымаўленне можа адрознівацца. Напрыклад, лік 8 могуць вымавіць як «хачи», так і «хати» або «хаси».

Таксама існуе два розныя назвы для кітайскага варыянту лічбаў 4, 7 і 9:

• 4 - «Ён».
• 7 - «Нана».
• 9 - «Кю».

цікава ведаць

У Японіі колькасці 4 і 9 лічацца нешчаслівымі. Чатыры вымаўляецца як «шы», што сугучна з японскім словам "смерць". Таму вельмі часта вымаўленне «шы» мяняюць на «Ён». Дзявятка, у сваю чаргу, сугучная са словам «пакуты», якое вымаўляецца проста як «ку». Таму пачуць мадыфікацыю вымаўлення колькасці 9 можна часта.

У сучасным японскай мове ўсе лікі, акрамя 4 і 7, маюць кітайскае вымаўленне (гэта значыць чытаюцца па «онну»). Але ў назвах месяцаў нават яны вымаўляюцца праз «ЁН».

Ад 10 да 20

Лічбы японскія, якія ідуць пасля дзесяці, ўтвараюцца ў асноўным камбінацыяй лікаў. Напрыклад, калі трэба сказаць 18, тады варта ўзяць 10 (дзю) і прагаварыць ў спалучэнні з 8 (хачи). У выніку атрымаецца 18 - дзюхачи. Усе астатнія лічбы гэтага парадку утвараюцца сапраўды гэтак жа. У выніку атрымліваюцца наступныя камбінацыі:

11. 十一 - Дзюичи.

12. 十二 - Дзюн.

13. 十三 - Дзюсан.

14. 十四 - Дзюён.

15. 十五 - Дзюго.

16. 十六 - Дзюроку.

17. 十七 - Дзюнана.

18. 十八 - Дзюхачи.

19. 十九 - Дзюкуу.

20. 二十 - Нидзю.

Дзесяткі утвараюцца прыбыткам да слову «дзесяць» патрэбнага множніка, напрыклад «сандзю» (30) ці «нидзю» (20).

больш за сто

Лічбы японскія утвараюцца спосабам прыстаўленнем аднаго лічэбніка да іншага. Нават сотні утвараюцца падобным чынам. 100 (яп.百) на Японскай вымаўляецца як «хяку». Каб утварыць лічэбнікі 300, 400 і т. Д., Неабходна перад «хяку» вымавіць назву адпаведнай лічбы з першай табліцы. Вось некалькі прыкладаў:

• 300 (三百) - Санхяку.
• 400 (四百) - Ёнхяку.
• 500 (五百) - Гохяку.

З гэтым пытаннем практычна ні ў каго не ўзнікае цяжкасцей. Самае цікавае пачынаецца тады, калі трэба вымавіць трохзначны лік, якога няма ў прыкладах. Напрыклад, 125. У тэорыі зразумела, што ўсе лічэбнікі, з якіх складаецца лік, неабходна скласці разам, але на практыцы многія губляюцца. 125 на Японскай прагучыць як «хякуниндзюго». Калі запісаць лік з дапамогай кандзи (іерогліфаў), тады атрымаецца 百二 十五. Гэта значыць 125 - гэта сума лічбаў: 100 + 20 + 5.

Колькасці 1000 і 10000 абазначаюцца як:

• 千 - Сэн (тысяча).
• 万 - Ман (дзесяць тысяч).

Лічбы фармуюцца сапраўды гэтак жа, як і папярэднія групы лікаў. Напрыклад, 1367 японскія лічбы з перакладам на рускую прагучаць як «Сэн (1000) санхяку (300) рокудзюнана (67)». Падобным чынам можна спакойна фармаваць лічбы, пакуль не трэба будзе сказаць мільён.

Мабыць, гэта выключэнне з правілаў. Калі шасцізнакавыя колькасці фармуюцца шляхам злучэння колькасці папярэдніх парадкаў ( «Дзюн» або «нидзю»), то мільён утвараецца пры дапамозе лікаў 100 і 10 000. Адпаведна, прагучыць 1000000 як «Хякуман».

На першы - трэці разлічыся!

Японскія лічэбнікі запомніць вельмі лёгка. А калі вывучыць лікі ад 1 да 12, то можна не затлумляцца з запамінаннем месяцаў года. У Японіі яны не маюць назваў. Проста да лічбы, якая пазначае нумар месяца, дадаюць слова «ГАТС». Напрыклад, Студзень прагучыць як «Ичигатсу», што ў даслоўным перакладзе будзе азначаць «першы месяц». Ўважліва варта паставіцца да чацвёртага і сёмага месяцу. Калі гаворка заходзіць аб месяцах, то «выключныя» - красавік і ліпень - вымаўляюцца «па-кітайску», гэта значыць «онным» вымаўленнем. У выніку атрымаецца:

• 四月 - Шигатсу (красавік).
• 七月 - Шичигатсу (ліпень).

Цікавасць да Японіі непазбежны. Традыцыі, мову, менталітэт, культура - усё гэта прыцягвае погляды грамадскасці. Бо там, у краіне, дзе сонца прачынаецца раней, усё іншае. Нават лічбы - і тыя не такія, як ва ўсіх. Гэтым-то Японія і цікавая. Складаная, але цікавая.