Прыклад тэксту дзелавога стылю з літаратуры. Невялікі тэкст дзелавога стылю маўлення: прыклады. Афіцыйна-справавы стыль прамовы: прыклады тэкстаў кароткія. Прыклад маленькага тэксту навуковага і дзелавога стылю

Ўзаемаадносіны людзей у афіцыйнай сферы сфармавалі асаблівы стыль мовы. Ён закліканы абслугоўваць прававыя адносіны, якія складваюцца паміж грамадзянамі і дзяржавай. Яго асноўнае ўжыванне - складанне розных дакументаў. Прыклад тэксту дзелавога стылю, які часта сустракаецца ў паўсядзённым жыцці, - гэта змест заявы. У гэтым артыкуле прыведзены розныя ўзоры афіцыйнай мовы. А таксама пойдзе пра галоўныя асаблівасцях і асноўных функцыях гэтага стылю.

прызначэнне

Дакументы, складзеныя на афіцыйнай мове, суправаджаюць чалавека на працягу ўсяго жыцця. Калі ён з'яўляецца на святло, афармляецца пасведчанне аб нараджэнні. Гэты дакумент - першы прыклад тэксту дзелавога стылю на жыццёвым шляху чалавека. Затым - пашпарт, атэстат аб сярэдняй адукацыі і мноства розных даведак.

Абслугоўваючы афіцыйна-дзелавую сферу, гэты стыль рэалізуецца амаль заўсёды ў пісьмовай форме. У вуснай прамовы значна радзей. На сухім афіцыйным мове складаюцца дзяржаўныя акты, міжнародныя дакументы і гэтак далей. Прыклад тэксту дзелавога стылю ў вуснай форме - гэта даклад на нарадзе. Прызначэнне афіцыйнай мовы - абслугоўванне розных прававых сфер.

Віды, на якія дзеліцца дзелавой стыль прамовы

Прыклады тэкстаў - кароткія лаканічныя або доўгія вялізныя паведамленні аб якім-небудзь падзеі. Усе яны з'яўляюцца афіцыйнымі дакументамі, і згодна з вобласці, у якой яны прымяняюцца, іх можна падзяліць на тры выгляду:

• заканадаўчыя;
• дыпламатычныя;
• адміністрацыйна-канцылярскія.

У адпаведнасці з такой класіфікацыяй можна вылучыць віды дзелавога мовы ці подстили. Кожны з іх, валодаючы агульнымі прыкметамі дзелавой гаворкі, мае свае спецыфічныя асаблівасці. Разгледзім кожны з іх падрабязней.

канцылярскія дакументы

Адміністрацыйны стыль абслугоўвае наступныя сферы:

• права;
• дзяржаўная палітыка;
• сфера дзелавых адносін.

Дзелавая гаворка ўзнікла даўно. Адміністрацыйны стыль - самы старажытны з іншых кніжных стыляў. Ён узнік яшчэ ў часы Кіеўскай дзяржавы. Прыклад тэксту дзелавога стылю X стагоддзя - гэта «Руская праўда» - зборнік нормаў, якія з'яўляюцца помнікам старажытнарускага права. Дзякуючы гэтаму гістарычнаму крыніцы, можна меркаваць аб зараджэнні і развіцці афіцыйнай мовы.

Стыль, пра які ідзе гаворка ў гэтым артыкуле, змяняецца не асабліва інтэнсіўна. Усё ж ўспрымаць сучаснаму чалавеку тэксты «Рускай праўды» не проста. Аднак нават пры істотных лексічных і сінтаксічных зменах у мове, у гэтым дакуменце прысутнічаюць характэрныя прыкметы дзелавога мовы. Адзін з іх - ўжыванне спецыфічных тэрмінаў.

Канцылярская мова адрозніваецца складанасцю. У дакументах часта ўжываюцца Складаназалежныя сказы, могуць прысутнічаць доўгія спісы з аднастайных членаў. У загадах, як правіла, пераважаюць пабуджальныя прапановы. Такія асаблівасці недапушчальныя ў мастацкай літаратуры. Нешта агульнае мае тэкст навуковага і дзелавога стылю. Прыклад тэксту: "Прыстаўка з'яўляецца значнай часткай слова і знаходзіцца перад коранем". Гэтая фраза складзена ў навуковым стылі. Дзелавой ад яе адрозніваецца тым, што задача яго заключаецца не толькі ў паведамленні дакладных звестак, але і ў перадачы рэкамендацый і указанняў.

заканадаўчыя дакументы

У артыкулах на юрыдычную тэму нярэдка сустракаюцца цытаты і спасылкі. Кароткая фармулёўка закона - гэта і ёсць невялікі тэкст дзелавога стылю гаворкі. прыклады:

• Маці-адзіночка мае права атрымаць жыллё па дамове сацыяльнага найму з дзяржаўнага і жылога фонду, калі будзе прызнана жыве ў нястачы ў паляпшэнні жыллёвых умоў.
• Замежны грамадзянін мае права прэтэндаваць на афармленне грамадзянства РФ незалежна ад выканання пяцігадовага тэрміну пражывання ў Расіі, калі ён народжаны на тэрыторыі РСФСР.

Мова законаў валодае такімі характэрнымі прыкметамі, як сцісласць і прастата. Галоўнай у гэтым слаў з'яўляецца гэта дакладнасць выказвання думкі. Законы мяркуюць адназначнасць ўспрымання. Лексіка некаторых дакументаў (напрыклад, правы чалавека з Усеагульнай дэкларацыі) можа быць не пазбаўленая высакамоўных. Асабліва калі гаворка ідзе аб міжнародных дагаворах. Але, усё ж, сярод заканадаўчых дакументаў больш такіх, якія напісаны сумным сухім мовай. Падобнае ўражанне ствараюць спецыяльныя словы, выразы і так званыя канцылярызму. Да таго ж стандартныя фармулёўкі неаднаразова паўтараюцца. У невялікім тэксце можна сустрэць паўторы такіх слоў, як жылплошчу, пражывае, належны, завізаваць, па заканчэнні і гэтак далей.

дыпламатычныя дакументы

Тэксты, складзеныя ў гэтым слаў, прымяняюцца ў сферы міжнародных адносін. Мова гэтых дакументаў выключае выкарыстанне ацэначнай лексікі, зніжаных або высокіх слоў, гэта значыць мае ўсе тыя рысы, якія ад літаратурнага адрозніваюць афіцыйна-дзелавы стыль гаворкі. Прыклады тэкстаў - кароткія або доўгія дакументы і паведамленні, складзеныя ў наступных жанрах:

• дагавор;
• пагадненне;
• канвенцыя;
• мемарандум;
• нота;
• камюніке.

Самы вядомы ўзор, створаны ў гэтым стылі - Жэнеўская канвенцыя па міжнародным гуманітарным праве. Дыпламатычны мова вельмі разнастайны. У ім прысутнічае свая лексіка (дэмарш, саміт, аташэ). Дыпламатычныя дакументы складаюцца па асобых строгім формах. Асабістая нота заўсёды напісаная ад першай асобы. У звароце абавязкова прысутнічае слова «Паважаны». А подпіс ўтрымлівае своеасаблівую форму ветлівасці.

Агульныя асаблівасці дзелавога стылю

Адметная асаблівасць афіцыйнай мовы - строгае адпаведнасць літаратурным нормам. У дзелавых дакументах ніколі не выкарыстоўваюцца лексіка-фразеалагічныя сродкі гутарковага або прастамоўнай характару. Афіцыйная лексіка выключае дыялектныя і прафесійна-жаргонныя словы.

У дакументах не выкарыстоўваюцца неалагізмы. Ці сустракаюцца, але толькі ў тым выпадку, калі валодаюць тэрміналагічным сэнсам. Спецыяльныя словы не могуць быць зменены або замененыя прафесіяналізм або жарганізмаў.

У дзелавым стылі існуюць значныя адрозненні паміж слаў і жанрамі. Але, нягледзячы на гэта, дзелавой стыль можа злівацца і з іншым - публіцыстычным.

У чым адрозненне афіцыйнай мовы ад літаратурнага?

У мастацкіх творах прысутнічаюць вобразы, іронія, розныя словазмяненне, якія, часам, ствараюць самі аўтары. У афіцыйных дакументах усё гэта выключана. Поўная адсутнасць эмацыянальнасці характарызуе маленькі тэкст дзелавога стылю.

Прыклад тэксту: "Іван звярнуўся з просьбай да свайго блізкага сваяка даць яму жыллё. Мяркуючы, што гэта падзея можа быць звязана з пэўнымі матэрыяльнымі выдаткамі, ён выказаў жаданне, атрымаць месца прыказчыка ці іншую пасаду, якая дазваляе вырашыць шэраг фінансавых пытанняў ». Гэты ўрывак - не што іншае, як частка лісты персанажа Антона Чэхава з апавядання «Ванька». Пераклаўшы словы галоўнага героя на дзелавой мову можна атрымаць кароткае паведамленне. Яно складзена ў стылі, галоўная асаблівасць якога - бесстрастность выкладу фактаў. Яшчэ адной характэрнай рысай афіцыйна-дзелавога мовы з'яўляецца аб'ектыўнасць.

Мабыць, можна прывесці яшчэ не адзін прыклад дзелавога стылю маўлення - маленькі тэкст, які ўяўляе сабой пераклад празаічнага ці нават паэтычнага твора на афіцыйны мову. Але падобны перанос з адной формы ў іншую ці ледзь будзе правільным. Дзелавы стыль валодае такімі прыкметамі, якія не сустракаюцца ў мастацкай літаратуры. А таму параўноўваць іх амаль немагчыма.

Асаблівасці вуснай прамовы ў дзелавым стылі

Афіцыйная мова часцей сустракаецца на пісьме. Вусны прыклад дзелавога стылю маўлення - маленькі тэкст грамадскіх і дзяржаўных дзеячаў. Хоць, несумненна, на сходах і ўрачыстых пасяджэннях ён можа быць даволі доўгім. Характэрныя прыкметы гэтага стылю: лагічныя націскі і выразнасць інтанацыі. У вуснай прамовы можа прысутнічаць некаторая эмацыйная прыўзнятасць. Але які выступае не павінен парушаць літаратурных нормаў.

Лексіка афіцыйнай мовы

Для дзелавога стылю ўласціва шырокае прымяненне тэрмінаў і спецыфічных паняццяў. Гэтыя словы могуць ставіцца да юрыдычнай, дыпламатычнай, бухгалтарскай, ваеннай сферы. Нярэдка ў дакументах сустракаюцца абрэвіятуры. Імкненне да сцісласці характарызуе невялікі тэкст дзелавога стылю гаворкі. прыклады:

• Міністэрства аховы здароўя Расіі распрацаваў закон, мэтай якога з'яўляецца забеспячэнне павышэння бяспекі дарожнага руху.
• У НДІ дзейнічае асаблівую аддзяленне, у якім вырабляецца пратэзаванне большай частцы суставаў.
• У апошнія гады ў ЛПУ прымяняюцца новыя медыцынскія тэхналогіі.

У дзелавых тэкстах сустракаюцца таксама словы і выразы, ня характэрныя для іншых стыляў. Да іх адносяцца такія лексічныя адзінкі, як вышэйзгаданы, вышэйпералічаныя, ніжэйзгаданы, належны, зробленае, мера стрымання. Спецыфічныя словазлучэнні (акт непадпарадкавання, касацыйная скарга, падпіска аб нявыездзе) - асаблівасць, якая адрознівае дзелавой стыль гаворкі. Прыклады тэкстаў:

• Кароткія, кароткія, кароткачасовыя, кароткатэрміновыя, кароткаметражныя. Усе вышэйпералічаныя словы з'яўляюцца аднакарэннымі.
• Разгледзеўшы ўсе вышэйпералічаныя падзеі, аўтар даказаў, што кожнае з іх валодае пэўнай ступенню магчымасці: адны - меншай, іншыя - большай.
• Кожны супрацоўнік абавязаны выконваць належным чынам усе вышэйпералічаныя патрабаванні.

Марфалагічныя рысы дзелавога стылю

Акрамя вышэйпералічаных, будынак афіцыйнай прамовы валодае і іншымі характэрнымі прыкметамі. У ёй, напрыклад, часцей сустракаюцца прыметнікі і назоўнікі, чым дзеясловы. Паколькі экспрэсіўная афарбоўка ў тэксце дакументаў выключаная, у ім не можа быць выклічнікаў, часціц і слоў з суфіксамі, службоўцамі для стварэння суб'ектыўнай ацэнкі. Назоўнікі, як правіла, сустракаюцца ў форме мужчынскага роду. Да такіх слоў ставяцца ў першую чаргу назвы прафесій: бухгалтар, лабарант, кантролер.

Сярод адносна невялікай колькасці назоўнікаў вялікая частка з'яўляецца складнікамі ўстойлівых абарачэнняў. Грувасткімі канструкцыямі можа валодаць нават маленькі тэкст дзелавога стылю. Прыклад тэксту, у якім прысутнічаюць падобныя словазлучэнні: «У мэтах скарачэння тэрмінаў кампенсацыі ПДВ прапануецца ўнесці змены ў заканадаўства».

Прыметнікі і дзеепрыметнікі нярэдка маюць значэння назоўніка. Такімі лексічнымі адзінкамі валодаць можа невялікі тэкст дзелавога стылю, прыклады якога сустракаюцца медыцынскай сферы: «Пры сардэчнай астме хворы можа скардзіцца на востры недахоп паветра».

Займеннікі ў дзелавым мове сустракаюцца вельмі рэдка. Прычына рэдкага выкарыстання гэтай часціны мовы тлумачыцца поўнай адсутнасцю канкрэтнасці і індывідуалізацыі гаворкі. Замест ўказальных займеннікаў выкарыстоўваюцца канцылярызму: сапраўдны, дадзены, вядомы адпаведны і гэтак далей. Не можа ўключаць у сябе неазначальныя займеннікі (нехта, нейкі, што-небудзь) тэкст у дзелавым стылі. прыклады:

• Кароткія тэксты, якія адносяцца да катэгорыі тых, што прадавалі, з'яўляюцца спецыялізацыяй гэтага аўтара.
• Дадзеная сітуацыя склалася ў сілу пагаршэння жыллёвых умоў.

Дзеясловы ў афіцыйнай прамовы

Гэтыя часціны мовы маюць самую высокую частотнасць ў мастацкай літаратуры. У навуковай іх значна менш. І радзей за ўсё дзеясловы сустракаюцца ў афіцыйных дакументах. У гэтым заключаецца самая характэрная марфалагічная асаблівасць, якая ад усіх астатніх адрознівае дзелавой стыль гаворкі. Прыклады тэкстаў з літаратуры дэманструюць таксама тое, што многія дзеясловы, якія сустракаюцца ў афіцыйнай мове, маюць значэнне долженствования (належыць, залічваецца, абавязваецца і гэтак далей).

Сінтаксічныя канструкцыі ў дзелавой прамовы

Такія словазлучэнні ўяўляюць сабой пераважна клішаваныя абароты. Багацце такіх выразаў, як у мэтах, па лініі, на падставе, у сувязі, з'яўляецца спецыфічнай рысай, якой валодае афіцыйна-справавы стыль прамовы. Прыклады тэкстаў - кароткія фрагменты з заяў, прэтэнзій і іншых відаў дакументаў: «На падставе вышэйпададзенага патрабую правесці рамонт абсталявання і даць звесткі і вырабленай працы.

стылістычныя асаблівасці

Прамая гаворка даволі рэдка сустракаецца ў дакументах. Выкарыстоўваецца яна пераважна тады, калі ёсць неабходнасць у даслоўным цытаванні заканадаўчага акту. Перавага ўскоснай з'яўляецца прыкметай, на падставе якога ад мастацкага твора істотна адрозніваецца афіцыйна-дзелавы стыль. Прыклады тэкстаў - кароткія афіцыйныя дакументы, у якіх пераважаюць невялікія абзацы, рэквізіты і рубрыкацыі.

Прыкметы дзелавога стылю, пералічаныя вышэй, з'яўляюцца галоўнай умовай у складанні афіцыйных дакументаў. Шырокае выкарыстанне бланкаў і формаў - невыпадкова. У некаторых выпадках без іх тэкст перастае быць дзелавым.

Дакументы, якія неабходна надзвычай часта складаць і афармляць ў паўсядзённым жыцці, патрабуюць захавання выразных нормаў. А таму так важна азнаёміцца з асаблівасцямі, якімі валодае афіцыйна-справавы стыль прамовы. Прыклады тэкстаў, котороткие фрагменты якіх прадстаўлены ў гэтым артыкуле, даюць агульнае ўяўленне аб важнай тэме аднаго з раздзелаў мовазнаўства. А менавіта - стылістыкі.