Крэольскага мова: асаблівасці, апісанне, гісторыя і цікавыя факты

Пиджином называюць мовы, якія ўзнікаюць у экстрэмальных, ненатуральных для звычайных абставін сітуацыях падчас міжэтнічных зносін. То бок, гэта бывае тады, калі двум народам востра неабходна зразумець адзін аднаго. Пиджины і крэольскія мовы з'яўляліся пры кантактах еўрапейцаў-каланізатараў з мясцовымі народамі. Акрамя таго, яны ўзнікалі як сродак зносін для вядзення гандлю. Здаралася так, што пиджином карысталіся дзеці і ўжывалі яго ў якасці роднай мовы (да прыкладу, так рабілі дзеці рабоў). У такіх абставінах з дадзенага прыслоўі развіваўся ўжо крэольскага мова, які прынята лічыць яго наступнай ступенню развіцця.

Як утворыцца пиджин?

Для таго каб утварылася такое прыслоўе, павінны кантактаваць некалькі моў адразу (звычайна тры і больш). Граматыка і слоўнікавы запас пиджина досыць абмежаваныя і гранічна спрошчаны. Да прыкладу, у ім бывае меней паўтары тысячы слоў. Ні для аднаго, ні для іншага, ні для трэцяга народа гэта прыслоўе ня роднае, а з прычыны спрошчанай структуры такой мовай карыстаюцца толькі падчас пэўных абставін. Калі пиджин з'яўляецца роднай для вялікай колькасці людзей са змяшаным паходжаннем, яго можна лічыць самастойным. Гэта мела месца ў эпоху каланізацыі амерыканскіх, азіяцкіх і афрыканскіх зямель пачынаючы з XV і аж да XX стагоддзя. Цікавы факт: яго эвалюцыя ў статус крэольскага мовы адбываецца тады, калі з'яўляюцца змешаныя шлюбы.

Крэольскага мову на Гаіці

На сённяшні дзень на планеце лік крэольскага моў дасягае больш 60. Адным з іх з'яўляецца гаіцянскі, характэрны для насельніцтва выспы Гаіці. Ім карыстаюцца таксама мясцовыя жыхары іншых амерыканскіх тэрыторый. У большасці выпадку мова распаўсюджаны сярод выхадцаў выспы, да прыкладу на Багамскіх выспах, у Квебеку і т. Д. Асновай для яго з'яўляецца французская. Гаіцянскі крэольскага мова - гэта змененая ў працэсе яго развіцця французская лексіка 18 стагоддзя. Акрамя таго, на яго паўплывалі заходнія і Цэнтральнаафрыканскай мовы, а таксама арабскі, іспанскі, партугальская і трохі англійская мова. Гаіцянскі крэольскага мае ў значнай ступені спрошчаную граматыку. З другой паловы 20 стагоддзя ён з'яўляецца афіцыйнай мовай на востраве, роўна як і французская.

Сейшэльскія крэольскага мова

Таксама цікавым выпадкам з'яўлення і развіцця крэольскага прыслоўі з'яўляецца Сейшэльскія мову. На гэтых астравах ён з'яўляецца афіцыйным, як і англійская і французская. На Сейшэльскіх креольской мове размаўляе вялікая частка жыхароў дзяржавы. Такім чынам, ён даволі распаўсюджаны сярод насельніцтва. Цікавы факт: адразу пасля таго, як Сейшэльскія выспы сталі незалежнымі і пазбавіліся ад каланіяльнага ўплыву, урад паставіў мэта кадыфікаваць мясцовы дыялект Пату (зменены варыянт французскага). Для гэтага ў краіне заснавалі цэлы інстытут, супрацоўнікамі якога вывучаецца і развіваецца Сейшэльскія граматыка.

Сітуацыя на Маўрыкіі

У канцы кастрычніка (28-га чысла) на востраве адзначаецца дзень мясцовага крэольскага мовы. Хоць вялікая колькасць насельніцтва на Маўрыкіі выкарыстоўвае ў паўсядзённым жыцці менавіта яго (мясцовае прыслоўе заснавана на французскай), для афіцыйных перамоў і справаводства пераважна выбіраюць англійскую або французскую. Такая сітуацыя не задавальняе мясцовых жыхароў. Маўрыкій крэольскага мова мае патрэбу ў падтрымцы і развіцці, для чаго варта прадпрымаць канкрэтныя меры. Гэтым і заняліся члены адной мясцовай асацыяцыі. Так, вядома, што для падтрымкі пісьмовага прымянення крэольскага мовы на Маўрыкіі яе члены рыхтуюць цэлае выданне на многіх мовах, у якім будуць утрымлівацца пераклады верша Алёна Фаншона пад назвай «Папяровы караблік» (першапачаткова напісанага на креольской).

Востраў знаходзіцца пасярод Індыйскага акіяна, на ўсходзе ад Мадагаскара, і мае складаную гісторыю. У выніку на сённяшні дзень там у роўнай ступені выкарыстоўваюць англійская і французская, аднак у паўсядзённым жыцці шырока распаўсюджаным з'яўляецца мясцовы крэольскага, а таксама так званы бходжпури, які мае індыйскае паходжанне. Згодна Маўрыкій заканадаўству, у краіне няма афіцыйных моў, а англійская і французская роўныя па законе для дзяржаўнага прымянення. Нягледзячы на тое што жыхары размаўляюць на мясцовым креольской, ён не выкарыстоўваецца ў сродках масавай інфармацыі.

Што такое унзердойч?

Гэтая назва з самага пачатку гаворыць пра тое, што слова мае нямецкае паходжанне, нават тым, хто не ведае нямецкай мовы. Аднак унзердойч не мае нічога агульнага з сучаснай Германіяй, а ставіцца да каланіяльным перыяду ў гісторыі Папуа - Новай Гвінеі і Аўстраліі. Цікавы факт заключаецца ў тым, што гэта адзіны ў свеце крэольскага мова, які заснаваны на нямецкай мове. У 70-х гадах XX стагоддзя даследчыкамі ў Новай Гвінеі зусім выпадкова было выяўлена выкарыстанне унзердойча, што ў перакладзе гучыць як «наш нямецкі».

Такім чынам, на сённяшні дзень ён з'яўляецца адзіным на планеце ацалелым крэолы з такой асновай. На дадзены момант унзердойчем карыстаецца менш чым сто чалавек. Прычым, як правіла, гэта старыя.

Як з'явіўся унзердойч?

Прыслоўе было сфармавана блізу населенага пункта пад назвай Кокопо на тэрыторыі Новай Брытаніі. У гэтай мясцовасці ў канцы 19 - пачатку 20 стагоддзя знаходзіліся члены каталіцкай місіі. Манашкамі навучаліся мясцовыя дзеці, прычым навучанне вялося з выкарыстанне літаратурнага нямецкага. Маленькія папуасы, кітайцы, немцы і тыя, хто перасяліўся з аўстралійскай тэрыторыі, гулялі разам, з-за чаго мовы змешваліся і быў утвораны пиджин з пераважнай нямецкай базай. Менавіта яго яны ў далейшым перадавалі сваім дзецям.

мова семінолам

Афра-семинольский крэольскага мова - мова, які прынята лічыць знікаючым дыялектам мовы гала. Гэтым прыслоўе карыстаюцца чорныя семінолы на пэўнай тэрыторыі ў Мексіцы і такіх амерыканскіх штатах, як Тэхас і Аклахома.

Дадзеная народнасць звязаная з нашчадкамі свабодных афрыканцаў і рабоў-Марон, а таксама народам гала, прадстаўнікі якога перасяліліся на тэрыторыю Іспанскай Фларыды яшчэ ў 17 стагоддзі. Праз дзвесце гадоў яны часта жылі разам з індзейскім племем семінолам, адкуль і адбываецца такая назва. У выніку культурны абмен прывёў да адукацыі шматнацыянальнага саюза, у якім удзельнічалі дзве расы.

На сённяшні дзень месца пражывання іх нашчадкаў знаходзіцца на тэрыторыі Фларыды, а таксама ў вясковай мясцовасці ў Аклахоме, Тэхасе, на Багамах і некаторых рэгіёнах у Мексіцы.